Śledź nas na:



Kierunki rozwoju socjologii pracy

Całokształt dorobku naukowego w zakresie socjologii pracy można podzielić na rozmaite nurty, szkoły i kierunki. Pojawiają się też coraz nowsze perspektywy badawcze. Występujące współcześnie wielkie bogactwo szkół i orientacji w zakresie socjologii pracy podlega stałej praktycznej weryfikacji. Ich rodowód jest jednak wspólny, a poznanie go zasługuje na uwagę w myśl zasady, że kto nie zna źródeł swojej specjalizacji, ten nie może zrozumieć nurtujących ją problemów.

Tematyka badawcza socjologii pracy pojawia się w myśli społecznej znacznie wcześniej niż powstało samo pojęcie socjologia. Rodowód socjologii pracy sięga filozoficznej refleksji nad dziejami ludzkości usiłującej stworzyć ogólną teorię pracy, ustroju społecznego i władzy. Zagadnienia tworzenia się nowego ładu społecznego i organizacyjnego szczególnie silnie zaczęły nurtować ludzi w następstwie rewolucji przemysłowej.

Na przełomie XIX i XX wieku daje się zaobserwować wyraźny wzrost zainteresowania badaniami socjologicznymi, w szczególności w zakresie socjologii pracy, co wiąże się burzliwym rozwojem przemysłu i kapitalistycznych stosunków produkcji. Do rozwoju socjologii pracy ogromny wkład wnieśli: T. Veblen; R. Tawney; J. A. Hobson; M. Weber. Wraz z rozwojem kapitalistycznego przemysłu i badań z tym związanych w każdym kraju wzrosła liczba socjologów przyczyniających się do rozwoju socjologii pracy. Na szczególną uwagę zasługują niemieccy oraz amerykańscy autorzy tej dyscypliny wiedzy. W Niemczech rozwój socjologii pracy zawdzięczamy między innymi takim autorom, jak: W. Hellpach; R. Lang; G. Briefs; A. Geck; W. Jost; L. K. Wiese; R. Dahrendorf. W Stanach Zjednoczonych; C. Argyris; E. Mayo; W. J. Dickson; D. Mc Gregor; B. B. Gardner; W.E. Moore; D.C. Miller; W. H. From; F. R. Donavan; W. F. Whyte. W Polsce z socjologią pracy związane są takie nazwiska, jak: F. Znaniecki; L. Krzywicki; K. Adamiecki; S. Rychliński; F. Gross. Znane i cenione są też, publikowane po drugiej wojnie światowej prace socjologów jak: J. Szczepański; A. Sarapata; A. Matejko; K. Doktór; S. Czajka; R. Dyoniziak; J. Balcerek; S. Widerszpil; F. Krzykała; W. Markiewicz; J. Sztumski; A. Stojak; J. Kulpińska.

Dzisiaj ze względu na różnice pomiędzy poszczególnymi badaczami w przyjmowanej koncepcji człowieka w procesie pracy, sposobie ujęcia zakładu pracy i roli w nim kierownika wyodrębnia się w socjologii pracy kilka nurtów.

Dla klasycznego nurtu procesu racjonalizacji pracy charakterystyczne było posługiwanie się zbliżonym do siebie stereotypem człowieka, który Mc Gregor nazwał teorią „X". Założenia tego nurtu można streścić następująco:

  1. Przeciętny człowiek ma wrodzoną niechęć do pracy i stara się jej unikać, gdy tylko może.

  2. Z uwagi na tę niechęć większość ludzi musi być przymuszana, kontrolowana, kierowana, zagrożona karami, aby dać z siebie należyty wysiłek w kierunku osiągnięcia celów zakładu pracy.

  3. Przeciętny człowiek woli być kierowany, unikać odpowiedzialności, ma stosunkowo małe ambicje i pragnie nade wszystko spokoju.



Zobacz także